Zomaar ineens kan je leven op z’n kop gezet worden, gebeurt er iets dat niet op de agenda staat. Iets waar je ook niet op zit te wachten, maar waar je wel mee moet dealen. Het ideale moment om eens te ervaren hoe het gesteld is met je (persoonlijk) leiderschap. Lees mee hoe mijn week veranderde in een leerzame toets in omgaan met een situatie waar ik totaal geen grip op had. En hoe jou dit ook kan helpen bij tegenslag.

Concentreren op de feiten

Zondag word ik gebeld door de staleigenaar, of ik naar stal kan komen want mijn paard Aranco heeft een wond aan de knie en kan niet lopen. Adem in, adem uit, hup in de auto en eerst maar eens zelf kijken wat er aan de hand is. Aangekomen op stal zie ik direct dat het niet goed is. Een dik gewricht, een wond en pijn, dat is wat ik waarneem. Aranco kan amper lopen op het been en met flink wat aanmoediging krijgen we hem zover het stuk te lopen van de wei naar de stal waar ik hem observeer en de dierenarts bel.

Het eerste onderzoek van de dierenarts geeft geen zekerheid. Hij kan hem zelf behandelen met antibiotica en een pijnstiller en morgen verder kijken, of hij stuurt me door naar de kliniek voor verdere diagnostisering. Ik voel de twijfel bij de dierenarts en check bij mezelf wat ik wil. Dat is heel duidelijk; ik wil weten wat er aan de hand is zodat we direct de juiste behandeling kunnen inzetten.

De paardentaxi wordt geregeld en we vertrekken richting de dierenkliniek in Wolvega. Röntgenfoto’s wijzen uit dat er een fragment van de knieschijf is afgebroken en dat er een ontsteking is tot in het kniegewricht. Er is sprake van een flink trauma met twee potentiële bedreigingen voor een leven van een bewegings- en vluchtdier. Aranco moet in de kliniek blijven, dat is al snel duidelijk.

Wij speculeren wat over wat er nu toch gebeurd kan zijn, waarin we direct worden teruggefloten door de dierenarts. Hij is een man van de feiten en doet niet aan speculeren. Ik beluister een talent op feitelijkheid en weet wat ik kan verwachten van deze man. In de korte contacten die ik met hem heb, concentreer ik me op de feiten en de informatie krijgen die ik nodig heb om te weten waar we nu staan en om beslissingen te kunnen maken.

In verbinding aanwezig zijn

Elke dag is er bezoektijd en die benut ik ten volle om er te zijn. Ik zie mezelf als steun en verbinding met het ‘normale leven’. Vertel een paard maar eens dat hij nu in de kliniek is, en dat hij zo snel als dat kan weer terug gaat naar zijn vertrouwde omgeving. Wat hij ervaart is dat hij het ene moment in het weiland staat met zijn tien kuddegenoten, er gebeurt iets, hij vergaat van de pijn en voor je het weet sta je in een klinische omgeving. Met allemaal vreemde mensen, die dingen doen die spannend zijn, je wordt opgesloten in een box, krijgt een aantal keren per dag een spuit in je lijf en is het een komen en gaan van mensen en paarden, waardoor er veel onrust en stress is. Dat is dan ineens je leven.

Ik breng hem elke dag zijn vertrouwde emmer slobber en ga met hem grazen. Even lekker uit de hectiek voor een beetje ontspanning. De eerste dag gaat dit goed, al komt er in het teruglopen naar de stal bij het passeren van een grote grijze container wel spanning bij Aranco. Ik probeer er niet te veel aandacht aan te besteden en hem gerust te stellen.

Eerder succes is geen garantie

De volgende dag doe ik hetzelfde, maar nu gaat het mis. Terwijl we richting de container lopen, is het in een fractie van een seconde gebeurd. Ik ken dit gedrag, hij vindt het zo spannend dat er maar één ding op zit: vluchten. In zijn geval betekent dat: het touw uit je hand trekken en wegrennen. Hij heeft ergens in zijn leven ontdekt dat er geen houden aan is voor degene die hem vastheeft en het succesvolle gedrag zet hij in om uit de situatie te ontsnappen als de spanning te groot wordt.

Hoe krijg ik hem, zonder dat hij dingen doet die niet ten goede komen, aan zijn zwaar geblesseerde knie weer te pakken? Ik check mijn lichaam en de taal die daarmee uitstraal. Ik bedenk hoe ik het aan ga pakken en ga op pad. Zonder stress, met rust en overtuiging, klaar ik de klus. Wel geholpen door het toeval dat Aranco zichzelf vastzet door met een been op het touwtje te gaan staan, waardoor ik hem gemakkelijk kan pakken.

Tijd voor reflectie

Op de terugweg naar huis laat ik mijn gedachten nog eens gaan. Wat gebeurde er nou, welke signalen heb ik gemist? De dag ervoor was ik op hetzelfde pad gelopen en toen ging het goed. En daar zat het ‘m precies in. Ik had aangenomen dat het vandaag ook weer goed zou gaan en deed er te laconiek over. Had niet goed waargenomen hoe de stress opliep, waardoor de verbinding verbroken werd. Hij ervaarde mij niet meer als de leider en ik had geen invloed meer op de beweging. Het moment waarop ik de situatie kon keren door de opgebouwde spanning af te laten vloeien had ik voorbij laten gaan. Mooi om deze reflectie te doen en daarmee ook voor een andere aanpak te kunnen kiezen. Mijn plan voor morgen:

1. Gezien zijn fysieke toestand kiezen voor wegblijven bij deze stress gevende situatie en op een andere plek gaan grazen.
2. Opletten op momenten van stressopbouw en daarop anticiperen door stress af te laten vloeien.
3. In mijn rol van leider blijven en de grenzen bewaken, waardoor de verbinding behouden blijft. Hoe ga ik dit doen? Door steeds weer van hem te vragen met mij mee te lopen een andere richting op als we aan de rand van het in mijn hoofd vastgestelde graasgebied kwamen.

Controle loslaten

En dan heb ik nog te dealen met het oordeel naar mezelf. Want hoe stom is het dat ik in zo’n situatie niet ik staat ben om mijn eigen paard onder controle te houden? Gelukkig ken ik deze en kan ‘m ontkrachten. Ik heb gedaan wat ik kon en heb de situatie goed gemanaged.

Mijn conclusie is: je hebt nooit volledige controle. Je kunt beter leren hoe de signalen goed te herkennen, om te gaan met het geen controle hebben en in contact te blijven met jezelf en de andere betrokkenen. Daarnaast om zo snel mogelijk een plan te hebben hoe de situatie aan te pakken en dan de actie te ondernemen die nodig is én eventueel om hulp vragen.

Voor mijn talenten inlevend en verbindend is het heerlijk om later in de week een andere dierenarts te spreken die deze talenten met mij deelt. Dit praat een stuk gemakkelijker over alles wat er gebeurt in zo’n week op de kliniek. Het doet me goed als ze me zegt “hadden maar meer paarden een baas zoals jij”

De ingrediënten van goed leiderschap

Wat is het dan dat iemand een goede baas maakt? Een goeie vraag om eens bij stil te staan. En het antwoord is eigenlijk snel gevonden. Wat ik heb gedaan is de Vijf Rollen van de Meesterherder toegepast. Wat zijn die vijf leiderschapsrollen rollen en hoe heb ik ze toegepast?

1. De wachter, de rol waarin je waarneemt en het grotere geheel voor ogen blijft houden. Waarnemen wat er zowel binnen in je gebeurt als wat er in de omgeving gebeurt, vormt de basis voor de inzet van de andere rollen.
   Hoe heb ik dit toegepast: Waargenomen in mezelf en in de omgeving wat er gebeurde, wat ik voelde en heb geluisterd naar mijn intuïtie bij het nemen van beslissingen.
2. De verzorgersrol, waarin je contact legt en de verbinding maakt met anderen. Voor jezelf zorgen en weten wat je nodig hebt om het contact aan te kunnen gaan, maakt het mogelijk om je oprecht te kunnen verbinden met de ander.
   Hoe heb ik dit toegepast: Ben er elke dag geweest, de dagelijkse routine voortgezet, met de stalmedewerkers en medici gesproken, afgestemd op hun behoefte zonder mijn eigen behoefte uit het oog te verliezen.
3. De leidende rol, waarin je mogelijkheden onderzoekt, richting geeft en andere uitnodigt mee te gaan. In verbinding zijn met jezelf en met anderen draagt bij aan het succesvol inzetten van deze rol.
   Hoe heb ik dit toegepast: Duidelijk voor mezelf het doel en de kaders gezet; waar moet de behandeling toe leiden? Het doel was dat hij weer in een kudde moest kunnen functioneren. Dit doel leidend laten zijn, maakte dat ik met gemak deed wat er elke dag nodig was om richting dat doel te gaan.
4. De dominante rol, waarin je grenzen stelt en deze handhaaft, de drijvende kracht bent en het tempo bepaalt en het plan vertaalt naar de praktijk.
   Hoe heb ik dit toegepast: Steeds blijven voelen of het ging zoals ik graag wilde en daar waar nodig gecommuniceerd en actie ondernomen. Dat betekende ook mijn eigen weg volgen door naar mijn intuïtie te luisteren.
5. De roofdier rol, waarin je knopen doorhakt, moeilijke keuzes maakt en doet wat nodig is om deze tot uitvoer te brengen.
   Hoe heb ik dit toegepast: De bereidheid voelen om als dat nodig was de moeilijke beslissing te nemen om afscheid te nemen van Aranco als hij geen ‘paardwaardig’ bestaan meer zou kunnen hebben en niet meer in een kudde zou kunnen leven.

Hoe is het afgelopen met Aranco? Hij is gelukkig weer thuis, bij zijn kudde. Twee weken heeft hij samen met zijn trouwe maatje Maggie in een aparte paddock naast de kudde gestaan. Zo bleven ze verbonden met de kudde en was er alle rust om de knie te laten genezen.

Na die twee weken zijn we terug geweest naar de kliniek voor controle. Tot ieders verbazing was de voortuitgang – gezien de zwaarte van het trauma – veel groter dan verwacht. Het doel was bereikt, Aranco kon terug in de kudde. Hij is daar nu weer gewoon onderdeel van alsof er niets is gebeurd.

Ik ben ervan overtuigd dat de combinatie van rust (fysiek en mentaal), voldoende mogelijkheid tot bewegen en zo snel mogelijk de vertrouwde routine weer oppakken de grootste ingrediënten zijn geweest voor het snelle herstel. En vertrouwen op mijn eigen-wijsheid, door om mijn eigen pad te volgen, ook als dat niet helemaal overeen kwam met het advies van de dierenarts.